Theo Nieuwenhuis (1866-1951) uitvoering E.J. van Wisselingh & Co, Amsterdam, Inktstel voor mr. Ferdinand Kranenburg, 1903, geëmailleerd messing en roodkoper, 15 x 35 x 21,5 cm, Gemeentemuseum Den Haag
~persbericht Gemeentemuseum Den Haag~
Gemeentemuseum koopt art nouveau-inktstel
Nieuwe aanwinst te zien in tentoonstelling ‘Art Nouveau in Nederland’ van 21 april 2018 t/m 28 oktober 2018
Het Gemeentemuseum heeft een uniek stuk van de Nederlandse art nouveau-ontwerper en sierkunstenaar Theo Nieuwenhuis aangekocht. Het inktstel uit 1903 werd gemaakt in de werkplaats van de Amsterdamse kunsthandel E.J. van Wisselingh & Co. Het voorwerp staat niet op zichzelf, maar maakt deel uit van een rijk versierd interieur waarvan het Gemeentemuseum al diverse onderdelen in de collectie heeft. Met de aankoop wordt het inktstel herenigd met onder meer de eikenhouten schrijftafel waarvoor dit luxueuze bureauaccessoire oorspronkelijk was bedoeld.
Het messing en roodkoperen inktstel is versierd met plantenranken, het wapen van Amsterdam en het jaar van vervaardiging. Op de geëmailleerde inktpotjes komen de dierenriem en de rechtspraaksymboliek terug. Het voorwerp is gemaakt voor de welgestelde Amsterdamse advocaat en kunstliefhebber Ferdinand Kranenburg. Hij gaf Theo Nieuwenhuis (1866–1951) in 1899 de opdracht om zijn kantoor annex woonhuis in te richten.
De klus was een van de eerste grote opdrachten voor de firma Van Wisselingh, een kunsthandel die kort ervoor was uitgebreid met een eigen meubelatelier. In opdracht van de gegoede klantenkring werd hier gewerkt aan spraakmakende interieurontwerpen door onder meer Nieuwenhuis, Carel Lion Cachet (1864-1945) en Gerrit Willem Dijsselhof (1866-1924). De aanleiding voor de uitbreiding vormden Dijsselhofs betimmeringen en gebatikte wandbespanningen voor een kamer voor de Amsterdamse arts Willem van Hoorn – bewaard gebleven als ‘Dijsselhofkamer’ in het Gemeentemuseum.
Nieuwenhuis werkte meerdere jaren aan de opdracht voor Kranenburg en ontwierp naast het inktstel diverse meubels (waaronder een grote schrijftafel, een aantal stoelen en verschillende dossierkasten), deuren, een gedeeltelijke lambrisering, een marmeren schoorsteen met spiegel, een cassettenplafond, twee glas-in-loodvensters, lampen en een vloerkleed. Een deel van de oorspronkelijke inrichting is te zien in de tentoonstelling Art Nouveau in Nederland.
Museumdirecteur Benno Tempel: “In Nieuwenhuis’ interieur zijn diverse disciplines samengesmolten tot één geheel: meubelvormgeving, textiel, metaalwerk, architectuur, alle onderdelen zijn nauwkeurig op elkaar afgestemd. Het inktstel past als een puzzelstuk in onze collectie waarin de Nederlandse kunsten van rond de eeuwwisseling zeer rijk en multidisciplinair zijn vertegenwoordigd.”
Art Nouveau in Nederland
Art Nouveau in Nederland presenteert een geschiedenis van de toegepaste kunsten in Nederland rond het fin de siècle, een periode waarin ontwerpers en kunstenaars op zoek gaan naar een nieuwe kunst voor een nieuwe (en betere) samenleving. De art nouveau is een stroming met internationale verbindingen, maar tegelijkertijd met een eigen Nederlands gezicht.
De tentoonstelling zet de art nouveau in Nederland in een bredere context van de veranderende samenleving rond de eeuwwisseling. Zo wordt de dynamiek van die tijd (1884-1914) inzichtelijk, voelbaar én herkenbaar in onze tijd waarin authenticiteit en vakmanschap opnieuw hoog in het vaandel staan. Met werk van onder meer Jan Toorop, Hendrik Petrus Berlage, Gerrit Willem Dijsselhof, Anna Sipkema, Johan Thorn Prikker en Karel de Bazel.
Theo Nieuwenhuis (1866-1951) uitvoering E.J. van Wisselingh & Co, Amsterdam, Inktstel voor mr. Ferdinand Kranenburg, 1903, geëmailleerd messing en roodkoper, 15 x 35 x 21,5 cm, Gemeentemuseum Den Haag
